آب نبات چوبی، یکی از انواع شیرینی‌ها هستند که، بیشتر مواد تشکیل دهنده آنها، شکر و یا شیرین‌کننده‌های دیگر است؛ همچنین علاوه بر آن‌ها، اسیدهای آلی، اسانس‌ها و رنگ‌های مختلف نیز در ترکیب آبنبات چوبی وجود دارند. اگر دقت کرده باشید، آب نبات چوبی تقریباً خشک و سفت است، زیرا رطوبت آن فوق العاده کم است. از انواع آب‌نبات چوبی، می توان به ساده، شیری و میوه‌ای اشاره کرد؛ البته برای تولید نوع بدون قند آن، از شیرین‌کننده‌های مجاز استفاده می شود. آب نبات چوبی یکی از دوست‌داشتنی‌ترین و محبوب‌ترین خوراکی‌ها برای کودکان است و خوردن آن مثل شکلات مغزدار و شکلات شیری برایشان لذت‌بخش است. این شیرینی، به این دلیل که یادآور خاطرات دوران کودکی بزرگسالان هم هست، در بین آنها نیز طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است؛ شما می‌توانید به راحتی، این تنقلات خوشمزه را در منزل خودتان تهیه کنید و در کنار کودک دلبندتان از خوردن آن لذت ببرید.

طرز تهیه آب نبات چوبی به روش خانگی

برای تهیه آب نبات چوبی، اول باید دو عدد کاغذ روغنی را، روی سطح کارتان پهن کنید، سپس کاسه بزرگی را از آب یخ پر کرده و کنار بگذارید. حالا در داخل یک شیر جوش کوچک، شکر را با شربت گلوکز و یک چهارم فنجان آب مخلوط کنید، یک عدد دماسنج آشپزخانه را داخل شیرجوش بگذارید، سپس شیرجوش را روی حرارت قرار دهید. در این مرحله، برای اینکه شکر در مخلوطی که آماده کردید کاملا حل شود، باید حرارت اجاق‌گاز را از درجه حرارت متوسط بالاتر برده تا مخلوط شروع به جوشیدن کند و از هم‌زدن هم دست نکشید.

حالا یک قلم‌موی شیرینی‌پزی کوچک بردارید، آن را داخل آب خیس کنید، در داخل ماهی‌تابه، اطراف آن قسمت که بالاتر از مخلوطِ در حال جوش است را خیس کنید، این کار باعث یک‌دست شدن مخلوط و حل شدن شکر در آن می‌شود، بگذارید مخلوط تا زمانی که، دماسنج دمای ۳۱۰ درجه فارنهایت یا ۱۵۵ درجه سانتی‌گراد را نشان دهد، به مدت حدود پنج تا هفت دقیقه بجوشد.

وقتی که مخلوط به این دما رسید، آن را با دقت از روی حرارت بردارید و داخل یک کاسه آب یخ قرار دهید، طوری این کار را انجام دهید که باعث غوطه‌ور شدن تابه در آب نشود و مواظب باشید که حتی یک قطره آب هم وارد آن نشود؛ برای خنک شدن آن، باید حداقل به مدت ده تا پانزده ثانیه شیرجوش داخل کاسه یخ بماند و در نهایت می‌توانید آن را بردارید.

شما می‌توانید، در صورت تمایل، بعد از خارج کردن تابه از کاسه یخ، خیلی سریع و با احتیاط هر اسانسی که دوست دارید را به آن بیافزایید و هم بزنید، تا آب‌نبات چوبی اسانس‌دار به دست بیاورید.

همان‌طور که از قبل، دو عدد کاغذ روغنی را روی سطح کارتان پهن کردید، در این مرحله شربت تهیه شده را بر روی آنها به شکل دایره‌هایی با قطر پنج تا هفت سانتی‌متر بریزید؛ توجه داشته باشید، برای اینکه آب نبات‌ها به هم نچسبند، باید بین آنها را در فاصله‌ای تقریبا به اندازه هفت تا نه سانتی متر قرار دهید.

در نهایت، قبل از سفت شدن آب‌نبات‌ها، بلافاصله چوب آب نبات را داخل مایع آن قرار داده و به آرامی فشار دهید، سپس ترافل‌های رنگی را بر روی مایع آب‌نبات پخش کنید و پس از خنک شدن و سفت شدن آب‌نبات‌ها، آن را به آرامی از کاغذ جدا کنید.

ساخت آب نبات چوبی در کارخانه های صنعتی

برای تولید و ساخت آب نبات به مقدار انبوه در کارخانه‌های تولیدی، طی عملیاتی اول شکر را به همراه گلوکز و آب داخل یک مخزن می‌ریزند تا این مخلوط به خوبی جوشانده شود، به این ترتیب، شکر در محیط اسیدی گلوکز به قند احیاء تبدیل می‌شود. پس از این عملیات، شربتی به دست می‌آید که باید آن را به دستگاه پخت آب‌نبات انتقال دهند، دستگاه پخت آب نبات را به این علت که، اکسیژن موجود در هوا، باعث اکسیداسیون شربت نشود، خلاء می‌کنند و شربت تولید شده، تحت خلاء و در دمای مناسب پخت، بین ۱۳۶ تا ۱۴۲ درجه سانتی‌گراد پخته می شود؛ این خلاء کردن دستگاه، باعث می‌شود، در شفافیت شربت لطمه‌ای وارد نشود، زیرا در غیر این صورت، شربت در حضور اکسیژن، رنگ شفاف خود را از دست می دهد و کدر می شود.

بعد از مدت‌زمانی که شربت تولید شده در دستگاه پخت آبنبات به خوبی پخته می‌شود، آن شربت پخته شده تبدیل به خمیری می‌شود که برای خنک شدن و سفت شدن، آن را به بخش خنک‌کن انتقال می‌دهند؛ در این مرحله، اگر نیاز به طعم دادن و اضافه کردن اسانس یا رنگ دادن به خمیر به دست آمده باشد، این عملیات نیز، در هنگام انتقال خمیر به بخش خنک‌کن انجام می‌شود.

مرحله تهیه انواع آبنبات چوبی صنعتی

از این مرحله به بعد، با توجه به سفارش تولید، خمیر وارد دستگاه‌های مختلف می‌شود، مثلاً برای تولید آبنبات مغزدار، خمیر به دست آمده را وارد دستگاه مخصوصی می‌کنند که قادر است، در داخل خمیر مغز تزریق کند. بعد از تزریق مغز، برای اینکه خمیر را بتوان به اندازه و شکل‌های مختلف تبدیل کرد، آن را به دستگاه پرس فرم دهنده انتقال می‌دهند. از آنجا به بعد، برای اینکه آبنبات‌ها به آن شکل و طعم مورد نظر سفارش دهنده درآیند، آنها را وارد تونل خنک‌کننده می‌نمایند، تا پس از گذشت از این مرحله، وارد پروسه ی بسته بندی شوند.

در بسته‌بندی آب نبات، برای جلوگیری از نفوذ رطوبت هوا، گرد و خاک و آلودگی محتویات آن، باید آبنبات‌ها در بسته‌هایی از جنس کاغذ مومی، فویل و آلومینیوم آستردار، پلی پروپیلن و سایر مواد مجاز برای بسته بندی محصولات غذایی، بسته بندی و عرضه شوند. همچنین در صورتی که، از مواد بسته بندی چاپی استفاده می‌شود، سطح چاپ شده نباید در تماس با فرآورده باشد؛ از این رو عرضه تعدادی از واحد های آب نبات در بسته بندی‌های ثانوی پلاستیکی، مقوایی، قوطی فلزی و شیشه ممکن است.

سرگذشت آبنبات ‌چوبی

“آبنبات چوبی” شیرینی ای است که ما آن را دست کم گرفته ایم. این آبنبات در اشکال، طعم ها و اندازه های مختلفی موجود است. ولی همانطور که اغلب اتفاق می افتد، با بررسی دقیق تر این شیء ساده و پیش پا افتاده که بخش گسترده ای از فرهنگ آبنبات ما را تشکیل می دهد، می بینیم که تاریخچه جالبی دارد. ایده ای ساده و قابل فهم دارد. اما پیدایش آن ریشه در گذشته دارد که وجود اتفاقات بسیار در سرگذشت آن باعث شده داستان ” آبنبات چوبی”  ارزش گفتن داشته باشد. بیایید شروع کنیم.

آبنبات انسان های اولیه

نخستین ظهور آبنبات چوبی احتمالا هزاران سال پیش توسط غارنشینانی صورت گرفت که با استفاده از یک چوب عسل را از کندوهای عسل جمع آوری می کردند. آنها که نمی خواستند این شهد شیرین را هدر دهند، به احتمال زیاد این چوب را لیس می زدند و بدین ترتیب نخستین آبنبات چوبی دنیا اختراع شد. خوش بحالشان (خوش بحال ما). باستان شناسان معتقدند که چینی ها، اعراب و مصریان باستان همگی شیرینی های میوه ای و مغزداری را تولید کردند که آنها را درون عسل به عنوان یک ماده نگهدارنده شیرین می کردند و چوب هایی را داخل آنها می گذاشتند که خوردنشان آسان تر شود. اگر نمونه انگلیسی قرن هفدهم را به عنوان نخستین آبنبات مدرن حساب نمی کنید، می توانید دوران جنگ داخلی اروپا را برای نمونه اولیه دیگری در نظر بگیرید یعنی هنگامی که روی نوک مدادهای مخصوص کودکان، آبنبات می گذاشتند. اوایل قرن بیستم میلادی عصر اتوماسیون بود که در این زمان پیدایش آبنبات چوبی به شکل کنونی آن به طور جدی شروع شد، ولی هنوز هم درمورد اینکه چه کسی خالق واقعی آن است، اختلافاتی وجود دارد.

آبنبات چوبی به انگلیسی

در قرن هفدهم همچنان که شکر به وفور در دسترس بود، انگلیسی ها از خوراکی های آبنباتی که با شیره جوشانده تهیه می شدند لذت می بردند و آن ها نیز داخشان چوب می گذاشتند. زبان شناسان می گویند اصطلاح “لالی پاپ” (به معنای آبنبات) به طور تحت الفظی به معنای “سیلی زبان” است (که از نظر ما خنده دار است) زیرا کلمه معادل ” tongue” (به معنای زبان) در شمال انگلستان “lolly” است و “pop” به معنای “سیلی” است. ممکن است دست فروشان خیابانی لندن، حین فروش این خوراکی نرم نه سفت این اصطلاح را ابداع کرده اند، ولی این هم هنوز یک نمونه اولیه احتمالی برای آبنبات چوبی مدرن محسوب می شود.

آبنبات چوبی شرکت McAviney 

در اوایل سال 1905، صاحب کمپانی شیرینی مک آوینی MacAviney به طور تصادفی آبنبات چوبی را کشف کرد. این کمپانی آبنبات های سفتی را تهیه کرد که با شیره جوشانده شده و با یک چوب هم زده شده بودند. صاحب آن در پایان روز چوب های پوشیده از آبنبات را برای بچه هایش به خانه برد تا از آن لذت ببرند. در سال 1908 او شروع به عرضه این “آبنبات جوبی های رایج” به بازار کرد.

آبنبات چوبی شرکت Racine

در سال 1908 نیز اولین تولید اتوماتیک آبنبات چوبی توسط شرکت ماشین آلات صنعت شیرینی به نام Racine در شهر Racine ، ایالت ویسکانسین انجام شد. دستگاهی که این شرکت معرفی کرد، آبنبات سفت را با سرعت 2400 چوب در ساعت در انتهای یک چوب قرار می داد. صاحبان این کمپانی معتقد بودند که می توانند در عرض یک هفته به میزان کافی آبنبات چوبی تولید کنند (اگرچه هنوز به این اسم نامیده نشده بودند) تا تقاضای کشور برای مدت یک سال کامل را تأمین کنند.

آبنبات چوبی در سانفرانسیسکو

حدود سال 1912، ساموئل بورن، مهاجر روسی دستگاهی را اختراع كرد كه چوب های آبنبات را داخل آنها قرار می داد. این دستگاه ماشین برن ساکر نامیده شد و در شهر سانفرانسیسکو بسیار خلاقانه محسوب شد، بطوری که در سال 1916 به خاطر این نوآوری کلیدهای این شهر را به وی اعطا کردند. جورج اسمیت، صاحب کمپانی شیرینی سازی بردلی اسمیت، اختراع نمونه مدرن آبنبات چوبی را به نام خود ثبت کرد. او در سال 1908 شروع به تولید این مدل کرد و در سال 1931 واژه “آبنبات چوبی” را به ثبت رسانید و این اسم را هم از نام یک اسب معروف مسابقه بنام Lolly Pop گرفت. یعنی همان زمان در نهایت واژه آبنبات چوبی به عبارت استفاده شده در قرن هفدهم “سیلی زبان”، (به یاد می آورید؟) مرتبط شد.

همانطور که می بینید، توسعه آبنبات چوبی زمان بر بوده و برای کسب عنوان “خالق آبنبات چوبی” نوعی رقابت وجود دارد. ولی صرف نظر از اینکه چه کسی آن را به نام خود می زند، آبنبات چوبی محصولی ماندگار است و اکنون یکی محبوب ترین آبنبات های موجود است. کمپانی های مدرن مانند کمپانی شیرینی اسپنگلر (خالق محصولات دام دامز، سف تی پاپس و سایر موارد پرطرفدار) می توانند آن را به میزان 3000000 عدد در روز تولید کنند که هنوز هم نیاز علاقه مندان شیرینی کشور را برآورده نمی کند.

امروزه آبنبات های چوبی در تمام اشکال و اندازه ها عرضه می شوند. حال که با سرگذشت این خوراکی هیجان انگیز آشنا شدید، شاید این بار که یک آبنبات چوبی بخرید از طعم آن بیشتر لذت ببرید.

آبنبات چیست ؟

همه آنچه باید درباره آبنبات ها و انواع آن بدانید!

آب‌نبات، یکی از انواع شیرینی‌هایی است که بیشتر آن از شکر یا شیرین‌کننده‌های دیگر تشکیل شده است؛ این نوع شرینی، در فرآیندی بعد از جوشاندن شیرین‌کننده‌ها با آب و اضافه کردن چاشنی مناسب به آن، شربت غلیظ تولید شده را سرد کرده و با شکل دادن به آن، آب‌نبات حاصل می‌شود. از این رو آب‌نبات، ‌خصوصا آب‌نبات شیرین، به‌همراه افزودنی‌هایی خوش‌طعم‌کننده و رنگ‌دهنده ساخته شده و بعضی مواقع منجمد می‌شود. همان‌طور که ساختار پایانی آب‌نبات به غلظت شکر بستگی دارد، مواد مورد استفاده در آن و مدّت زمان جوشانیدن شربت تولید شده نیز به نوع آب‌نبات بستگی دارد. زیرا در هنگامی که شربت روی حرارت و در حال جوشانیدن است، با بخار شدن آب و بالا رفتن غلظت شکر، نقطه جوش نیز بالا می‌رود. هر درجهٔ حرارتی با یک غلظت خاص برابری می‌کند. از این رو، به‌طور معمول آب‌نبات سخت با حرارت بالا و غلظت بیشتر شکر ساخته می‌شود و آب‌نبات نرم‌، با حرارت کمتر تولید می‌شود؛ به این ترتیب است که، آب‌نبات در انواع بسیار زیاد و مختلف، اعم از ترد و شکننده، نرم و جویدنی یا سخت، تولید می‌شود. زمان نگهداری از آب‌نبات، از دو هفته تا یک‌سال است و برای جلوگیری از فاسد شدن آن، باید در جای خشک و خنک نگهداری شود.

انواع آب‌نبات

از انواع آب‌نبات‌ها، می‌توان به: کارامل، تافی، فاج (آب‌نبات نرم از کره و شیر و شکلات و غیره)، آبنبات مغزدار، به‌صورت قرص، آب‌نبات چسب‌ناک، لوبیای ژله‌ای، نبات، آب‌نبات چوبی، پشمک، قرص نعناع، بادام‌زمینی ترد، شکلات پُر شده از کشمش یا بادام‌زمینی و آب‌نبات لیسی اشاره کرد.

از بعضی آب‌نبات‌ها بیشتر به عنوان خوشبوکننده دهان استفاده می‌شود، اما باید توجه داشت که، عموما آب‌نبات‌ها دارای شکر هستند و همین شکر نیز باعث خرابی دندان‌ها می‌شود؛ پس باید بعد از هر وعدهٔ غذا و خوردن آب‌نبات، دندان‌ها را مسواک بزنید تا از پوسیدگی آنها جلوگیری شود. همچنین با توجه به اینکه، آب‌نبات بعد از مصرف، میزان قند خون را بالا می‌برد، می‌تواند برای افراد دیابتی و مصرف زیاد آن برای افراد غیردیابتی زیان‌آور باشد.

قند آب‌نبات از نظر شیمیایی، به‌طور گسترده به دو گروه « آبنبات بلورین و آمورف » تقسیم می‌شوند: جنس آبنبات بلورین، سخت نیست، زیرا کریستال از انواع مواد معدنی است و با توجه به اینکه، بافت آن از ساختار قند تشکیل شده، با طی کردن فرایند تبلور، باعث می‌شود راحت تکّه شود؛ از انواع آبنبات بلورین می‌توان به: فوج، کرم، و فوندانت اشاره کرد.

برخلاف آب‌نبات بلورین، آبنبات آمورف از ساختار کریستالی آشفته‌ای است که معمولاً دارای غلظت‌های بالاتر قند و بافت جویدنی، سخت و شکننده تشکیل شده است. کارامل، سوهان مهره و تافی، نمونه‌هایی از آبنبات غیرمتبلور (آمورف) است.